Dünyanın belki de birçok bakımdan en önemli tarihi yapılarından biri olan Ayasofya, hakkında anlatılan öyküler, etrafında oluşturulan efsaneler, zamanın her döneminde ortaya çıkan birkaç yeni sırrı ile birlikte çekiciliğini hiç kaybetmeden sürdürüyor. İstanbul ve Doğu Roma ve Ayasofya Viking Komutanının yazısıyla şaşırtıyor.
Ayasofya’ya İsmini Kazıyan Viking Komutanı Halfdan
Ayasofya‘yı ziyaret edenler, dünyanın en eski görkemli eserlerinden birinde saklanan binlerce ayrıntıdan “işaretlenmiş” olan birkaç tanesini mutlaka görmüşlerdir.
İşte bunlar arasında yer alan ve Ayasofya’nın ikinci katındaki mermer korkulukların üzerinde yer alan bazı garip çizikler yüzlerce yıl bir anlam verilemediğinden kimsenin dikkatini çekmemiş ve belki de bunlar doğal çatlaklar sanılmıştı.
Ancak çok uzun zaman sonra bunların çizik değil Viking diliyle yazılan bir not olduğu anlaşıldı. Yazı “Halfdan Buradaydı” anlamına geliyordu.
Roma İmparatoru Büyük Konstantin‘in “Nova Roma” ismiyle imparatorluğun başkenti yaptığı ve onun ölümünden sonra “Konstantin’in Şehri” anlamında “Konstantinopolis” olarak anılan başkentin en görkemli mabedinde bir Viking komutanının ne işi vardı?
“Büyük Şehir” Miklagard
Roma İmparatorluğu‘nun başkenti “Nova Roma” öylesine büyük ve görkemli bir şehirdi ki, kendi dönemlerinde dünyanın birçok noktasında yağma ve ganimet için kan döküp dehşet yaşatan ve hatta İngiltere‘yi ele geçiren Vikingler, tarihin bu en görkemli kentine “Büyük Şehir” anlamına gelen Miklagard ismini vermişlerdi.
Doğu Roma İmparatoru III. Mihail’in ordusuyla birlikte başkentten uzakta Araplarla savaş halinde olmasından yararlanan Vikingler, her birinde 40 Viking savaşçısının bulunduğu 200 gemi ile Dinyeper nehri yoluyla İstanbul‘a ulaşmışlar.
İmparatorluk başkentinde on gün boyunca büyük bir dehşet yaşatan Vikingler, her şeye rağmen Doğu Roma‘nın büyük ordusu ve görkemi ile baş edemeyeceklerini bildiklerinden on gün içinde geri dönmüşler ve burayı “Miklagard” olarak anmışlar.
Ancak o dönemde dünyanın en zengin ve güçlü başkentine sahip Doğu Roma görkemi, Vikinglerin ticaret ve iş anlamında iştahlarını kabartmış. Kuzeyin en güçlü savaşçıları dünyanın en önemli şehrine “paralı asker” olarak gelmişler.
Doğu Roma ordusunda Viking birlikleri oluşturulmuş ve Vara-eg (Vareg) ya da Varangian ismiyle anılmışlar. (Varangian sözcüğünün eski kuzey Norveç dilinde “yemin edenler” anlamına gelen Vaeringjar’den geldiği rivayet edilir.)
Doğu Roma ordusunda gerçekten çok iyi savaşan Vikingler orduda iyi bir gelire sahip olmaya başlamışlar. Doğu Roma İmparatorları onların başarılarına öylesine güvenmeye başlamış ki, kısa bir zaman içerisinde imparatorun özel muhafız birliği Vara-eg yani Vikinglerden oluşmaya başlamış.
Halvdan ve Ayasofya Efsanesi
Anlatılan farklı birçok hikaye olmasına karşın, kutup dairesinin yukarısında bulunan Lotofen Takımadaları‘nda yaşayan bir Viking kabilesi komutanı olan Halfdan, Miklagard yani İstanbul‘da görev yapan Varangian birliklerine katılmak için 1200 gün süren bir yolculuğa katlanıp bu etkileyici şehre gelmiş ve Pagan olan Halvdan Ayasofya‘dan çok etkilenmiş.
Bir ayin sırasında içeri giren Halfdan, Hristiyan olmadığından üst kata çıkıp gizlice bu yazıyı korkuluklara kazımış. (Bir diğer hikayede ise bu bölüm, korumakla görevli olduğu imparatorluk yakınları töreni izlerken sıkıntıdan burayı kazıdığını anlatır.)
Yüzyıllarca hem Doğu Romalılar hem de şehri fetheden Osmanlılar tarafından anlaşılamadığı ve bu nedenle bir anlam yüklenmeyen bu çizgilere kimse dokunmamış. Bu nedenle bu Viking dilindeki yazılar günümüze kadar ulaşmış.
Halfdan‘ın sonrasında ne yaptığı ile ilgili bir bilgi yok. Ya da bu bilgilere henüz ulaşılamadı!
Ayasofya‘yı ziyaret etmek için müzekart kullanabilirsiniz. Ayasofya’ya gittiğinizde Halfdan‘ın bu küçük boyutlardaki yazısına mutlaka bir göz gezdirin.