Diyarbakır, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük ve en eski şehirlerinden biridir. Tarihi, kültürel ve doğal zenginlikleriyle dikkat çeken Diyarbakır, birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve günümüze kadar izlerini taşımıştır. Diyarbakır, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri ile de önemli bir turizm merkezidir. Diyarbakır, aynı zamanda yöresel lezzetleri, el sanatları, müzikleri ve festivalleriyle de ziyaretçilerine unutulmaz bir deneyim sunar. Diyarbakır’da gezilecek yerler listesi oldukça uzun ve çeşitlidir. Bu makalede, Diyarbakır’da gezilecek en popüler 10 yeri sizler için derledik. Bu yerler, Diyarbakır’ın tarihini, kültürünü ve doğasını tanımanıza yardımcı olacaktır. Diyarbakır’a gittiğinizde mutlaka görmeniz gereken yerler şunlardır:
1. Diyarbakır Ulu Camii
Diyarbakır Ulu Camii, Anadolu’nun en eski camilerinden biridir. 639 yılında Araplar tarafından inşa edilen cami, daha önce bir Roma tapınağı ve bir kilise olarak kullanılmıştır. Caminin mimarisi, Bizans, Selçuklu, Artuklu ve Osmanlı etkilerini yansıtır. Caminin avlusu, sütunları, kemerleri, mihrabı ve minberi görülmeye değerdir. Caminin içinde, Hz. Muhammed’in ayak izinin bulunduğu bir taş da bulunmaktadır. Diyarbakır Ulu Camii, şehrin en önemli dini ve kültürel simgelerinden biridir.
2. Diyarbakır Surları ve Diyarbakır Kalesi
Diyarbakır Surları ve Diyarbakır Kalesi, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan ve dünyanın en uzun ve en eski surlarından olan bir yapıdır. Surlar, 5,5 kilometre uzunluğunda ve 82 burçtan oluşmaktadır. Surların temelleri, MÖ 3. yüzyılda Romalılar tarafından atılmış, daha sonra Bizans, Selçuklu, Artuklu, Akkoyunlu, Safevi ve Osmanlı dönemlerinde yenilenmiş ve genişletilmiştir. Surların üzerinde, dört ana kapı bulunmaktadır. Bunlar, Dağ Kapı, Urfa Kapı, Mardin Kapı ve Harput Kapı’dır. Surların içinde ise, Diyarbakır Kalesi yer almaktadır. Kale, şehrin tarihi ve kültürel merkezidir. Kalede, birçok cami, medrese, han, hamam, kilise ve müze bulunmaktadır. Surlar ve kale, Diyarbakır’ın en görkemli ve en ilgi çekici yerleridir.
3. Hevsel Bahçeleri
Hevsel Bahçeleri, Diyarbakır Surları ile Dicle Nehri arasında kalan ve 700 hektarlık bir alanı kaplayan bir doğal parktır. Hevsel Bahçeleri, binlerce yıldır şehrin su ve gıda ihtiyacını karşılamış ve birçok bitki ve hayvan türüne ev sahipliği yapmıştır. Hevsel Bahçeleri, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan ve Diyarbakır’ın doğal güzelliklerini yansıtan bir yerdir. Hevsel Bahçeleri’nde, piknik yapabilir, yürüyüş yapabilir, bisiklete binebilir, kuş gözlemi yapabilir ve nehir manzarasının keyfini çıkarabilirsiniz.
4. Hasan Paşa Hanı
Hasan Paşa Hanı, Diyarbakır’ın en eski ve en güzel hanlarından biridir. 1572 yılında, Diyarbakır Valisi Hasan Paşa tarafından yaptırılan han, iki katlı ve kare planlı bir yapıdır. Hanın girişinde, iki aslan heykeli ve bir kitabe bulunmaktadır. Hanın avlusunda, bir şadırvan ve bir mescit yer almaktadır. Hanın üst katı, odalardan oluşmaktadır. Han, günümüzde bir kültür merkezi olarak kullanılmaktadır. Hanın içinde, birçok el sanatı, hediyelik eşya, kahve ve lokanta bulunmaktadır. Hasan Paşa Hanı, Diyarbakır’ın tarihi ve kültürel atmosferini yaşayabileceğiniz bir yerdir.
5. Sülüklü Han
Sülüklü Han, Diyarbakır’ın en ilginç hanlarından biridir. 1681 yılında, Diyarbakır Valisi Hüseyin Paşa tarafından yaptırılan han, iki katlı ve dikdörtgen planlı bir yapıdır. Hanın girişinde, bir kitabe ve bir saat kulesi bulunmaktadır. Hanın avlusunda, bir havuz ve bir mescit yer almaktadır. Hanın üst katı, odalardan oluşmaktadır. Hanın adı, havuzda yaşayan sülüklerden gelmektedir. Sülükler, eskiden tıbbi amaçlarla kullanılmıştır. Han, günümüzde bir alışveriş merkezi olarak kullanılmaktadır. Hanın içinde, birçok el sanatı, hediyelik eşya, kahve ve lokanta bulunmaktadır. Sülüklü Han, Diyarbakır’ın tarihi ve kültürel dokusunu görebileceğiniz bir yerdir.
6. On Gözlü Köprü
On Gözlü Köprü, Diyarbakır’ın en önemli doğal güzelliklerinden biridir. Dicle Nehri üzerinde yer alan ve nehrin iki yakasını birbirine bağlayan köprü, 1065 yılında, Mervani Beyliği döneminde inşa edilmiştir. Köprü, 178 metre uzunluğunda, 5,6 metre genişliğinde ve 18 metre yüksekliğindedir. Köprü, kesme bazalt taşlarla on gözlü olarak tasarlanmış ve ismini de bu tasarımdan almıştır. Köprü, tarihi ve mimari bir şaheser olarak kabul edilmektedir. Köprü, aynı zamanda birçok efsane ve hikayeye de konu olmuştur. Köprü, Diyarbakır’ın en güzel manzaralarından birini sunmaktadır.
7. Malabadi Köprüsü
Malabadi Köprüsü, Diyarbakır’ın en etkileyici köprülerinden biridir. Silvan ilçesinde, Batman Çayı üzerinde yer alan köprü, 1146-1147 yıllarında, Artuklu Beyliği döneminde inşa edilmiştir. Köprü, 150 metre uzunluğunda, 7 metre genişliğinde ve 19 metre yüksekliğindedir. Köprü, tek kemerli ve tek gözlü olarak tasarlanmış ve ismini de bu tasarımdan almıştır. Köprü, tarihi ve mimari bir başyapıt olarak kabul edilmektedir. Köprü, aynı zamanda birçok efsane ve hikayeye de konu olmuştur. Köprü, Diyarbakır’ın en muhteşem manzaralarından birini sunmaktadır.
8. Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi
Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi, Diyarbakır’ın en ünlü şairlerinden biri olan Cahit Sıtkı Tarancı’nın doğduğu ve yaşadığı evdir. 1910 yılında inşa edilen ev, Diyarbakır Kalesi’nin içinde yer almaktadır. Ev, 1973 yılında müzeye dönüştürülmüştür. Müzede, Cahit Sıtkı Tarancı’nın hayatı, eserleri, fotoğrafları, kişisel eşyaları, ödülleri ve mezar taşı sergilenmektedir. Müzede, ayrıca Diyarbakır’ın tarihi ve kültürel özelliklerini yansıtan birçok eser de bulunmaktadır. Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi, Diyarbakır’ın en değerli kültür miraslarından biridir.
9. Ziya Gökalp Müzesi
Ziya Gökalp Müzesi, Diyarbakır’ın en önemli düşünürlerinden biri olan Ziya Gökalp’ın doğduğu ve yaşadığı evdir. 1876 yılında inşa edilen ev, Diyarbakır Kalesi’nin içinde yer almaktadır. Ev, 1953 yılında müzeye dönüştürülmüştür. Müzede, Ziya Gökalp’ın hayatı, eserleri, fotoğrafları, kişisel eşyaları, ödülleri ve mezar taşı sergilenmektedir. Müzede, ayrıca Ziya Gökalp’ın Türk kültürü, milliyetçilik, sosyoloji ve felsefe alanındaki katkılarını anlatan birçok belge ve kitap da bulunmaktadır. Ziya Gökalp Müzesi, Diyarbakır’ın en saygın kültür merkezlerinden biridir.
10. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi
Diyarbakır Arkeoloji Müzesi, Diyarbakır’ın en zengin müzelerinden biridir. 1934 yılında kurulan müze, Diyarbakır Kalesi’nin dışında yer almaktadır. Müze, Diyarbakır ve çevresinde yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan birçok eseri barındırmaktadır. Müzede, Paleolitik, Neolitik, Kalkolitik, Tunç, Demir, Urartu, Asur, Roma, Bizans, Selçuklu, Artuklu, Akkoyunlu, Safevi ve Osmanlı dönemlerine ait birçok heykel, sikke, takı, silah, seramik, cam, metal, taş ve kemik eser bulunmaktadır. Müzede, ayrıca Diyarbakır’ın tarihini, coğrafyasını, kültürünü ve sanatını anlatan birçok panel ve maket de bulunmaktadır. Diyarbakır Arkeoloji Müzesi, Diyarbakır’ın en kapsamlı ve en ilgi çekici müzelerindendir.
*Fotoğraflar Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi sitesinden alınmıştır.