İstanbul tarih boyunca herkes için İstanbul değildi elbette. Çeşitli dönemlerde kendini tanımladığı ve başka diyarlarda İstanbul’dan bahsedildiğinde geçen farklı farklı isimleri vardı. İstanbul’a verilen isimlerin bazılarını bilir ve ondan nasıl bahsedildiğini az çok tahmin ediyorsunuzdur. Ben de İstanbul’un isimleri olarak bildiğim birkaç tanesine aşinaydım ama bu kadarını tahmin etmiyordum açıkcası. Şimdi bakalım mı İstanbul’un Kaç İsmi Var diye?
İstanbul Tarih Boyunca Nasıl Anılmış?
İstanbul birbirinden farklı isimleriyle tarihin her sayfasında fazlasıyla bahsi geçen büyülü bir şehir olmuş. Bana göre en güzel dönemlerini geçmişte bırakmış olan Şehr-i İstanbul’a şimdilerde önce megapol sonra megaköy ve en sonunda da plazaların, çelik ve beton yığınlarının oluşturduğu yeşili olmayan “beton kent” isminin verilmesi, herhalde bizim ayıbımız olarak anılacaktır. İstanbul’u İstanbul gibi bırakabilseydik belki, tarih sayfalarında bahsedilen isimlerdeki melodiyi ve asaleti bizler de yakalayabilirdik. Ama sanırım bu şansı kaybettik.
İşte hem tarihin dönemlerinde hem de tarihi uygarlıklar da bahsedilmiş olan,
İstanbul’un isimleri
- Grekler kendi dillerinde Vizantion diye bahsederlermiş.
- Latince de Bizantium diye anıldığı bilinen İstanbul, çeşitli dönemlerde Antoninya, Alma Roma, Nova Roma olarak anılmış.
- Rumlar Konstantinopolis demişler ve en uzun süreli isimlerinden birini vermişler. Ancak Rumca’da İstinpolin, MegaliPolis, Kalipolis olarak bahsi geçiyormuş.
- Slavlar yazılı kaynaklarından İstanbul’dan çokca bahsetmişler. Ancak onlar Çargrad ve Konstantingrad diye isimlendirmişler.
- İstanbul, Ermeniler tarafından çeşitli dönemlerde Vizant, Stimbol, Esdambol, Eskomboli olarak adlandırılmış.
- Araplar ise İstanbul’a Bizantiya, El-Mahrusa, Kustantina, El-Uzma demişler.
- İstanbul’un İslam dünyasının bir bölümünde Belde-i Tayyibe, İstenpolin olarak isimlendirildiği biliniyor.
- Selçuklu İmparatorluğu döneminde ise İstanbul için Mahrusa-i Konstantiniye, Stanbul isimleri kullanılmış.
- Osmanlı Türkçesinde İstanbul sanıldığının aksine birçok isimle yer alıyor. Bunların en çok bilinenleri Dersaadet, Deraliyye, Mahrusa-i Saltanat, İstanbul, İslambol, Darü’s saltanat-ı Aliyye, Asitane-i Aliyye, Darü’l Hilafetü’l Aliyye, Payitaht’ı Saltanat, Dergah-ı Mualla, Südde-i Saadet ‘dir.
Benim doğduğumdan beri hep İstanbul olduğuna göre bana en güzel geleni hala İstanbul tabiiki! İsmi kadar güzel de kalabilseymiş keşke.
