Tiyatro simgesi olan “mask”ları bilirsiniz. Hani şu biri ağlayan diğeri gülen yüz şeklindeki ifadeler. Peki o masklar nereden çıkmış merak eden varsa buyurun devam edelim.
Tiyatro Simgesi Gülen ve Ağlayan Yüzler Nereden Çıktı?
Antik Yunanda günümüzde geçerli olan tiyatro ve oyunculuk anlayışı farklıydı. Sahne gösterileri Tragedya ve Komedya olarak ayrılıyor ve oyuncular da ifade edilen duyguları çeşitli jest ve mimikler yerine oyuncuların ellerinde tuttukları ve yeri geldikçe yüzlerine koydukları masklarla belirtiyorlardı.
Gülen Filozof ve Ağlayan Filozof
Bu masklardan gülen yüz filozof Herakleitos’u, ağlayan yüz ise filozof Demokritos’u simgeliyordu.
Demokritos (ağlayan melankolik), sert tabiatlı bir filozoftu. İnsanlığın durumuna acıdığı için asık yüzle dolaşıyor ve lakabı “ağlayan” olarak biliniyordu. Herakleitos ise (gülen melankolik), insanlığın durumunu anlamsız ve komik bulduğu için alaycı bir tebessümle geziyor ve lakabı da “gülen” filozof olarak tanımlanmıştı.
İşte bu iki filozofun yüz ifadeleri de trajedi ve komedinin simgesi olmuştu. Ağlamak ve gülmek iyilik ve doğruluk gibi kavramlar zıtlıkların çatışması ve birliği esasına dayandırılmıştı.
Tiyatro Maskları ve Anlamları
İlk bakışta gülen insanı “iyimser” ağlayanı “karamsar” olarak kabul etmek doğru bir algı gibi görünse de yukarıda ismi geçen “gülen filozof” aslında karamsar bir filozoftu.
İnsanlıktan umudunu kesmiş, bu yüzden işi gülmeye vermiş, insanlıkla dalgasını geçerek; “Siz insanoğluna güvenin bakalım, insanlığın ilerleyeceğini söyleyin durmadan, gülüp geçiyorum sizin bu iyimserliğinize” diyordu.
Demokritos ise insan ve toplum konusunda iyimser olduğundan; “Hala bu kötülük, bu gerilim, bu gerilik, bu dar kafalılık neden?” diye, inandığı “değişimin” geciktiğine üzülüyor, ağlıyordu.
Tiyatro Masklarının Başka Kullanılma Nedenleri
Ayrıca bu maskeler, seyircinin oldukça uzakta olmasından dolayı, oyuncunun ifadesini seyirciye görsel olarak daha belirgin bir şekilde aktarmak, ve maskenin şekli dolayısıyla megafon gibi kullanarak oyuncuların sesini iyice duyurabilmek için de kullanılıyordu.
Bugünden baktığımızda -hani yazarın dediği gibi-; “dünya düşünenler için komik, hissedenler için trajedidir.” Belki de Romalı Horatius “Güne sarılın ve yarına mümkün olduğu kadar az güvenin.” anlatımından yola çıkan “Carpe Diem“i de bu nedenle söylemiştir.