Çinili Köşk: Fatih’in Topkapı Sarayına Yaptırdığı İlk Bina

Çinili Köşk, Arkeoloji Müzesi ile aynı bahçede yer alan iki katlı ve kendine özgü gösterişiyle bir köşede salınan tarihi hikayelerle dolu harika bir yapı.

Çinili Köşk‘ün birçok özelliği bulunuyor ama bunların en önemlisi Fatih Sultan Mehmet’in Topkapı Sarayı‘nda yaptırdığı ve bugüne kadar gelen ilk bina olması!

1472 tarihinde yapılan yazlık köşk, sütunlarının hareketlendirdiği cephesi, eyvanlı terası ve tabii ki kesme çini dekoru ile Selçuklu etkileri taşıyan erken bir Osmanlı örneği olarak gösteriliyor. İstanbul‘daki en eski Osmanlı sivil mimarlık örneklerinden birisi olarak bilinen Çinili Köşk, l875-1891 yılları arasında Müze-i Hümayun (İmparatorluk Müzesi) olarak kullanılmış, l953 yılında da Türk ve İslam eserlerinin sergilendiği Fatih Müzesi adı altında ziyarete açılmış. Çinili Köşk, 1981 yılında konumunun da etkisi nedeniyle İstanbul Arkeoloji Müzeleri`ne devredilmiş.

Çinili Köşk İstanbul’un Gösterişli Bir Tarihi

Çinili Köşk‘ün içine girdiğinizde giriş cephesinin tek, arka tarafının ise iki katlı olduğunu görüyorsunuz. Girişte revaklar oldukça etkileyici. 14 adet sütundan oluşan mermer revaklar belki de köşke en etkileyici özelliklerinden birini sağlıyor. Giriş eyvanı yukarıda da belirttiğim gibi mozaik çinilerle süslü.

Çinili Köşk, altı oda ve bir orta salondan oluşuyor ve bu mekanlarda Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait çeşitli çini ve seramikler sergileniyor. Çinili Köşk Müzesi’nin içerisi ve depoları 11 ile 20. yüzyıl başlarına tarihlenen yaklaşık 2 bin esere sahip. Giriş duvarında uzun kitabe yer aldığı köşkün bu bölümünün üzeri kubbeli ve yanlarında tonozlu odalar var. 13-19 yüzyıl Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait seramik ve çiniler kronolojik sıralı sergileniyor. 16 yüzyıl İznik yapımı çiniler ise müzenin önemli eserleri arasında gösteriliyor.

Müze‘nin koleksiyonlarını 1981 yılında konum olarak yakınlığı nedeniyle İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü’ne bağlandığında mevcut olan eserler ile arkeolojik kazılarda bulunan, satın alma, bağış ve müsadere yoluyla giren eserler oluşturuyor. Bu koleksiyonlardan seçilen çini ve seramikler, girişin solundaki odada Selçuklu Dönemi, sol taraftaki dışa açılan eyvanda Slip teknikli ve Milet işi, orta salon ile birlikte beş köşeli çıkıntılı odada İznik yapımı, Gülhane Parkı’na bakan sağ köşe odada Kütahya yapımı ve dışa açılan sağ eyvanda ise Çanakkale yapımı eserler olmak üzere girişin solundan başlayarak devam eden bir yerleşim düzeni içinde sergileniyor.

Çinili Köşk’ün Fatih döneminde yapıldığı bilinse de mimarının bilinmemesi büyük bir eksikliktir. Fatih Sultan Mehmet’in Topkapı Sarayı Surları (Sur-Î Sultanî) içinde yaptırdığı Köşk, içi ve dışını süsleyen çinilerinden ötürü “Sırça Saray” veya “Kasr-ı Kâşi” olarak da isimlendirilmiş.

Köşkün etrafındaki Ağa Çayırı denilen alanda cirit, tomak, güreş gibi spor yarışlarının yapıldığı kayıtlardan biliniyor.

Çinili Köşk Nerede ve Nasıl Gidilir?

Çinili Köşk İstanbul Arkeoloji Müzeleri kompleksinde yer alıyor. Kompleks içerisinde Arkeoloji Müzesi, Eski Şark Eserleri Müzesi ve Çinili Köşk Müzesi olmak üzere üç ana birim bulunuyor.

T.C Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne bağlı olan İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü Sultanahmet Semti’ndeki Gülhane Parkı girişinin sağından Topkapı Sarayı Müzesi’ne çıkan Osman Hamdi Bey Yokuşu üzerinde yer alıyor.

Müzekart uygulamasının geçerli olduğu müzenin ziyaret gün ve saatleri de aşağıda yer alıyor.

İstanbul Arkeoloji Müzeleri pazartesi günleri kapalı.