İstanbul Metrosu: Bir İstanbul Yolcusundan İzlenimler

İstanbul Metrosu‘na ne kadar çabuk alışmış olsak da, metro yaşamları bir camın arkasında ve gerçek değiller gibi hala. Daha önce “Metro üzerine karalamalar” başlıklı bir yazıyı şu sözcüklerle bitirmiştim. “Hızlı yaşayan zor bir şehirde, günlük hayattan keyif alabilmek için orada yaşayan şehirli nüfusa büyük iş düştüğünü unutmayalım.” istanbul metrosu bizi bekliyor öyleyse bir bakalım..

İstanbul Metrosu İzlenimleri

Şehirde yaşamanın kurallarını aslında o şehirde hayatlarını devam ettiren şehirliler ortak kültürle bir araya getirdiklikleri davranışlarla belirliyorlar.

Son yıllarda yapılan yatırımlarla büyük şehirlerimiz için toplu taşımada kullanılan en önemli araç metro oldu. Özellikle İstanbul’da raylı ulaşım iddialı bir şekilde gelişiyor. Marmaray ile boğaz geçişinin sağlanması da bunda önemli bir etken oldu. Hızlı tren bağlantısıyla Marmaray güzergahında yapılacak olan yüzeysel metro (sahi o ne oldu?) ile de, ulaşımın raylı sistemlerde alacağı pay zirve yapacak.

İstanbul Metrosu’ndan İzlenimler

Metro, şehir kültürümüze çok geç dahil olduğu için elbette birtakım sıkıntılar çıkacaktı. En son hizmete giren iki metro hattından sayılan Anadolu yakası metrosu (Kadıköy – Kartal) ve Marmaray hatlarının şehir yaşamına hızlı girişiyle birlikte bu güzergahlarda yaşayanlar, dünya metro kültürüne de hızlı bir giriş yapmış oldular.

Birçoğunuzun her gün rastladığı, metro olmayan şehirlerde yaşayanların ise aşina olmadığı durumlardan aldığım birkaç gözlem notunu aktarmak istiyorum sadece. Bilmem hemfikir miyiz?

Metro’yu Kullanan sayısı Artıyor

Öncelikle başlarda çok yoğun olan “Anadolu yakasına Metro gelmiş hoş gelmiş!” meraklı kitlelerinin giderek azalması ve bu hatta ilginin düşmesi il yönetiminde bir endişe yaratmıştı. Ancak sonrasında bu hattın fiyatının uzun süre yüzde elli indirimli olması, sistemin bir kaç denemeden sonra güvenilir, hızlı ve konforlu bulunması ile yolcu sayısının ciddi oranda arttı. Artık günün her saati istasyonlarda ciddi bir kalabalık var ve yoğunluğun olmaması gereken saatlerde bile doluluk her geçen gün artıyor.

Biniş ücretlerine gelen zam bunu hiçbir şekilde etkilemedi. Çünkü hızlı ve kolay!

İstasyonların Kullanılabilirliği

Yine Anadolu yakası metrosunu göz önüne alırsak; yaşam şehrin geneline yayılmaya başladıkça, ara istasyonlar sadece eve gidiş-geliş için değil gündelik yaşamın gereksinimi olarak da kullanılmaya başladı. Başlangıçta sorun gibi görülen yolcuların büyük kısmının sadece Kadıköy durağı için metroyu kullanıyor olması ve bu verimsizlik gittikçe düşüyor.

Özellikle Metrobüs hattı bağlantısı olan Ünalan ile Marmaray bağlantı durağı Ayrılık Çeşmesi en önemli hareketlerin olduğu duraklar.

Metro’da Nasıl Davranılır?

Metro’da nasıl davranılması gerektiği ile ilgili sıkıntıların sürmesi en illet edici konu.

İniş ve binişler hala tam bir problem. Ana istasyonlarda inenlere, bırakın öncelik verilmesini zaman zaman inmelerine müsaade bile edilmiyor. Hatta binenlerin kendi aralarındaki yer kapma yarışı da oldukça enteresan. İstasyonlarda trenin yanaşacağı kapıların altında yazan, inenlere kolaylık sağlanması ile ilgili uyarılar nedense hiç dikkate alınmıyor.

Metro Seferleri Yeterli Değil

4, 6 hatta 10 dakikalık seferler, böylesine yoğunlaşan bir metro hattı için oldukça uzun. Seferler maksimum 2-3 dakikada bir olmalı.

Metro’ya Bağlantı Hatları Olmalı

Anadolu yakasının kaderi olan birbirine paralel yapılmış olan ulaşım yolları (Sahil yolu, tren yolu, minibüs yolu, E-5 karayolu ve yine aynı güzergahın oyuncusu Kadıköy- Kartal metrosu) harita yönünde bakıldığında kentin yayıldığı yeni alanlara deniz tarafından dikey ulaşım için hiç birşey sağlamıyor.

Dümdüz bir metro yerine, bağlantıların kurulması, hatta birazda karmaşık hale getirilmesi çok önemli. Bu projeler yavaş yavaş başlıyor ama hala çok eksik.

Metro bu yönlere pahalı bir yatırım olabilir ancak mesela deniz tarafından E5 üzerinde bulunan metro istasyonlarına doğu tramvay hatlarıyla ring seferler planlanabilir. Hatta bu hatlarda kombine biletler kullanılabilir. Bir fikir sadece işte!

Metro’da Yürüyen Merdivenler

Metro başta olmak üzere birçok mekanda yürüyen merdivenlerde sağda durup, sol taraftan geçenlere yol vermek dünyanın her tarafında uygulanan bir kentli kültürü, toplumsal saygıdır. Bizde de ara sıra birkaç kişinin uyumsuzluğuna rağmen uygulamanın büyük oranda gerçekleştiğini gözlemlediğimi söyleyebilirim.

Yine de bu konuda heryerde uyarılar yazmasına rağmen böylesi görüntüler her istasyonda karşınıza çıkıyor.

Metro İçindeki Yayınlar

Metro araçlarının içinde bulunan sesli ve görüntülü uyarı sistemlerinde, duraklar arasında giderken yeni hatlarla ilgili metro projelerini anlatmaktan vazgeçip “modyo tv” ismi altında eğlenceli içeriklerinde yer aldığı yayınların yapılması pek iyi oldu. En azından zaman geçirmek için göz atılabiliyor.

Metro İstasyonları Issız Ve Karanlık Yerlerde

Bazı istasyonların yerleşim yerlerine uzak ve ıssız olması ile yollarının yeterince aydınlık olmaması oldukça tedirgin edici. Buralar için acilen önlem alınması gerekli. Bu istasyonlardan yürümek belirli saatlerde oldukça ürkütücü oluyor.

İstasyon Bilgi ekranları Doğru mu?

İstasyonlarda bulunan gelecek trenlerin / seferlerin kaç dakika sonra olacağı ile ilgili bilgilerin yazıldığı elektronik levhada “1 dakika” yazdığında süre tuttum. Trenin gelmesi iki dakika 3 saniye sürdü. (Sanırım bu bana denk gelmiş, sıra dışı olan bir örnektir! Yoksa ???)

Metro Trenlerindeki Koku Sorunu

Sabah trenlerinde, gece temizliğinde kullanılan malzemeler veya havalandırma sistemlerinde kullanılan herhangi bir malzemenin neden olduğunu düşündüğüm (başka bir sebebi de olabilir) sevimli olmayan kötü bir koku oluyor. İleriki saatlerde bu koku kalmıyor.

Metro Böyle, Ya Metroyu Kullanan Bizler?

Özel bir gözlemim daha var; Metronun verdiği soğuk, metalik ve endüstriyel kent hissinin neden olduğunu düşündüğüm olumsuz yüz ifadeleri, aynı kişilerin metrodan çıkıp vapura doğru yöneldiğinde birdenbire dağılıyor.

Denizin veya havanın etkisi midir bilinmez ama metrodaki o soğuk, asık suratlı ve birbirinin yüzüne bakmayan beyaz kulaklıklı(!) insan yığınlarının yüzüne vapurda bir renk, bir neşe geliyor.

Benim gözümden İstanbul metrosu işte böyle görünüyor..